Silniki zasilane gazem od lat kuszą kierowców oszczędnościami i większą kulturą pracy, ale jednocześnie wymagają dokładnej kontroli parametrów spalania. Takie elementy jak mieszanka LPG, precyzyjne mapy paliwowe oraz właściwa synchronizacja z pracą benzynowego sterownika decydują o tym, czy jednostka będzie pracować sprawnie, czy zacznie generować niepokojące objawy. Jednym z najczęstszych sygnałów nieprawidłowej pracy instalacji są strzały w dolot, które mogą świadczyć zarówno o nieodpowiednim składzie mieszanki, jak i o błędach w kalibracji sterownika gazu.
Przyczyny niestabilnej mieszanki w układach LPG
Niestabilna mieszanka LPG pojawia się wtedy, gdy ilość gazu wprowadzana do kolektora ssącego nie odpowiada rzeczywistemu zapotrzebowaniu silnika. Często wynika to z różnicy pomiędzy parametrami pracy na benzynie a warunkami panującymi podczas spalania gazu. LPG wymaga większego wzbogacenia przy nagłych zmianach obciążenia, a każdy błąd w mapie lub niewłaściwa temperatura gazu może powodować wahania składu.
Zbyt uboga mieszanka staje się szczególnie groźna — przyspiesza spalanie, podnosi temperaturę w komorze i prowadzi do mikrowybuchów cofających się w kierunku kolektora. Z kolei mieszanka zbyt bogata powoduje utratę mocy i zwiększa zużycie paliwa. W wielu przypadkach przyczyną jest opóźniona reakcja wtryskiwaczy gazowych, zużyte filtry, rozkalibrowany reduktor albo błędne odczyty czujnika MAP.
W praktyce diagnostycznej kluczowe jest porównanie czasów wtrysku benzyny i gazu oraz obserwacja korekt krótkoterminowych i długoterminowych. Wahania STFT i LTFT podczas pracy na gazie zwykle natychmiast wskazują, że układ dozowania LPG nie nadąża za potrzebami silnika, mimo że na benzynie parametry pozostają stabilne.
Strzały w dolot jako sygnał poważnych nieprawidłowości
Strzały w dolot należą do najbardziej charakterystycznych objawów źle dobranej lub źle skalibrowanej instalacji LPG. Występują wtedy, gdy zapłon mieszanki następuje jeszcze przed zamknięciem zaworu dolotowego, a fala ciśnienia cofa się w stronę kolektora. Zjawisko to jest niebezpieczne — może doprowadzić do pęknięcia obudowy filtra powietrza, uszkodzenia przepływomierza (MAF), a nawet deformacji kolektora z tworzywa.
Najczęstsze przyczyny to:
-
zbyt uboga mieszanka LPG w zakresie niskich i średnich obrotów
-
opóźniony zapłon lub niesprawne cewki
-
nieszczelności w układzie dolotowym
-
nieprawidłowa kalibracja sterownika gazu, szczególnie w obszarze przejścia z trybu benzyny na gaz
-
zbyt wolne wtryskiwacze gazowe, które nie nadążają za zmianami obciążenia
Strzały często pojawiają się przy gwałtownym dodaniu gazu lub podczas ruszania. Silnik wchodzi w obciążenie szybciej, niż instalacja gazowa jest w stanie dostarczyć odpowiednią porcję paliwa. W efekcie zapala się zubożona mieszanka, której spalanie staje się gwałtowne i nieregularne. W pojazdach z plastikowymi kolektorami dolotowymi konsekwencje mogą być szczególnie kosztowne, dlatego tego typu objawów nie wolno bagatelizować.
Kalibracja sterownika gazu i jej wpływ na pracę silnika
Prawidłowa kalibracja sterownika gazu decyduje o tym, czy silnik zasilany LPG będzie pracował płynnie, dynamicznie i bezpiecznie dla podzespołów. Proces kalibracji polega na precyzyjnym odwzorowaniu charakterystyki pracy na benzynie, tak aby sterownik wtrysku gazu reagował na zmiany obciążenia w identyczny sposób jak sterownik benzynowy. W praktyce oznacza to konieczność wykonania dokładnej mapy gazowej, uwzględniającej różnice w gęstości, temperaturze oraz szybkości spalania LPG.
W trakcie kalibracji ustala się m.in. kompensację temperatury reduktora, korekty ciśnieniowe oraz czasy otwarcia wtryskiwaczy gazowych. Zbyt agresywne ustawienia mogą wzbogacać mieszankę i powodować ospałość silnika, natomiast ustawienia zbyt zachowawcze prowadzą do jej zubożenia, czego konsekwencją bywają strzały w dolot. Kluczowe jest również wyznaczenie punktów przełączenia pomiędzy trybem benzyny i gazu — musi odbywać się to przy stabilnych warunkach, a nie podczas dynamicznej jazdy.
Zaawansowane sterowniki LPG pozwalają na analizę korekt OBD, co znacznie ułatwia pracę diagnosty. Gdy LTFT i STFT pozostają w granicach tolerancji, można mieć pewność, że skład mieszanki LPG odpowiada temu, czego wymaga sterownik benzynowy. Jeżeli jednak korekty rosną zbyt mocno, jest to czytelny sygnał, że kalibrację należy wykonać ponownie.
Diagnostyka warsztatowa instalacji LPG
W profesjonalnym podejściu do diagnostyki instalacji gazowych niezwykle ważne jest systematyczne sprawdzanie podzespołów i parametrów pracy. Mechanicy stosują zarówno metody podstawowe, jak i zaawansowane narzędzia diagnostyczne, aby dokładnie ocenić kondycję układu. W praktyce diagnostyka obejmuje:
-
ocenę czasów wtrysku benzyny i gazu w identycznych warunkach obciążenia
-
sprawdzenie szczelności dolotu i kolektora w celu wykluczenia fałszywego powietrza
-
kontrolę ciśnienia reduktora oraz jego stabilności przy nagłych zmianach obciążenia
-
analizę korekt OBD, które ujawniają niedokładności w dawkowaniu LPG
-
sprawdzenie stanu filtrów gazowych, które przyspieszają zużycie wtryskiwaczy
-
ocenę temperatury i jakości odparowania gazu w reduktorze
Wnikliwa diagnostyka pozwala wykryć zarówno typowe problemy, jak i subtelne odchylenia, które nie generują jeszcze błędów, ale negatywnie wpływają na osiągi silnika. Wiele usterek wynika z powtarzających się drobnych zaniedbań — zapchanych filtrów, niewielkich nieszczelności czy starzejących się wtryskiwaczy. Dopiero całościowa analiza pozwala stworzyć wiarygodny obraz pracy instalacji i ocenić, czy parametry kalibracji sterownika gazu oraz mieszanki LPG pozostają w granicach bezpiecznych dla jednostki napędowej.
Więcej: mechanik Warszawa.
